Βίλα, Πάντσο Φραντσίσκο

(Francisco «Pancho» Villa,Γκράντε ή Σαν Χουάν Ντελ Ρίο, Μεξικό 1877 – Παράλ 1923). Ψευδώνυμο του Μεξικανού πολιτικού και επαναστάτη Δορόθεο Αράνγκο (η ορθότερη προφορά του ονόματός του είναι Βίγια). Δεν υπάρχουν ασφαλείς πληροφορίες για τον ακριβή τόπο ούτε για το έτος γέννησής του (άλλοι το τοποθετούν στο 1878 ή το 1879). Έγινε φυγόδικος σε ηλικία 16 ετών, αφού πρώτα σκότωσε έναν κτηματία που κακοποίησε σεξουαλικά την αδελφή του και έτσι αποφάσισε να αλλάξει το όνομά του σε Φραντσίσκο Β., προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη. Σε ηλικία 20 ετών εργάστηκε σε ορυχεία στην Τσιχουάχουα, ενώ παράλληλα πουλούσε κλεμμένα πουλερικά στο Παράλ. Το 1899 ενεπλάκη σε ληστεία τράπεζας μετά φόνου. Την πρώτη δεκαετία του 20ού αι. εξαπλώθηκε η φήμη του ως λαϊκού ήρωα στο Μεξικό, ο οποίος εύκολα ξεγλιστρούσε από τη σκληρή και βίαιη αστυνομία του Πορφιριάτο· είναι η περίοδος που πρόεδρος στο Μεξικό ήταν ο δικτάτορας Πορφίριο Ντίαζ, από το όνομα του οποίου προήλθε και το παρωνύμιο της αστυνομίας, μια και εφάρμοζε πολύ σκληρή διακυβέρνηση. Εκείνη την εποχή εγκατέλειψε την παρανομία για να περάσει στον επαναστατικό αγώνα, προσχωρώντας το 1910 στην επανάσταση του Φραντσίσκο Μαδέρο. Χαρισματική προσωπικότητα, στρατολόγησε χιλιάδες νέους επαναστάτες, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονταν και Αμερικανοί οι οποίοι δημιούργησαν τον Βόρειο Τομέα του επαναστατικού στρατού. Μετά τη σύντομη επικράτηση του Μαδέρο και τη δολοφονία του, ο Β. επαναδραστηριοποιήθηκε ως διοικητής του Βόρειου Τομέα, την περίοδο 1913-14, ενάντια στη νέα δικτατορία του Βικτοριάνο Χουέρτα. Οι δυνάμεις του ήταν εγκατεστημένες στην Τσιχουάχουα, αφού εκδίωξαν τους κτηματίες και κατέλαβαν την περιοχή του βόρειου Μεξικού. Διοικούσε με μεσαιωνικές μεθόδους, εκδίδοντας δικά του χαρτονομίσματα και απειλώντας με την ποινή του θανάτου όσους δεν τα δέχονταν. Μια διαμάχη ανάμεσα στους ηγέτες της επανάστασης έφερε τον Β. αντιμέτωπο με τους Ομπρεγκόν και Καράντσα. Τον τελευταίο υποστήριξαν οι ΗΠΑ για πρόεδρο του Μεξικού μετά την πτώση της δικτατορίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες μίας από τις χήρες του, ο Β. παντρεύτηκε 26 φορές. Δολοφονήθηκε το 1923. Ο Μεξικανός πολιτικός και επαναστάτης Φραντσίσκο Πάντσο Βίλα. Η είσοδος του Πάντσο Βίλα και του Εμιλιάνο Ζαπάτα στην Πόλη του Μεξικού, στις 10 Δεκεμβρίου 1914.